27 grudnia 1918 roku wybuchło na naszym terenie powstanie, które zdecydowało o losach naszego kraju. Jak przebiegały wydarzenia sprzed  106 lat?

Zachowany wpis na archiwalnej stronie Szkoły Podstawowej im. Powstańców Wielkopolskich w Bogdaju brzmi następująco…

„Jeszcze przed wybuchem powstania w pierwszych dniach grudnia 1918r. skrzyknęła się grupa około 40 mężczyzn, którzy podjęli decyzję o powołaniu Ruchu Powstańczego Wyzwolenia Wsi Bogdaj. Uroczysta przysięgę składali w murach istniejącej szkoły. Na czele ruchu stanął Józef Franc pseudonim „Kowal". Powstańcy przejęli jedyny we wsi telefon, znajdujący się w szkole ewangelickiej i obsługiwany przez nauczyciela Karla Klotschke. Wystawiono posterunki wzdłuż dawnej granicy biegnącej na zachód od Bogdaju, między Polska Wodą, a Baryczą. Wartownicy kontrolowali ruch na moście nad Polską Wodą.

Po 123 latach niewoli Bogdaj ponownie stał się polską wsią. W dniu 15 stycznia 1919 r., na wieść o rozlokowaniu się w sąsiednim Granowcu żołnierzy z Grenzschutzu, grupa około 25 uzbrojonych w strzelby powstańców ruszyła z Bogdaju z zamiarem podjęcia walki. Po drodze dołączyło do nich kilku ochotników z Młynika. Kiedy dotarli na miejsce okazało się, że oddział niemiecki wycofał się w nocy pod ostrzałem kompanii odolanowskiej wspartej powstańcami z Granowca.

W styczniu 1919 r. część powstańców z Bogdaju zasiliła szeregi 12 pułku Strzelców Wielkopolskich, biorąc udział w potyczkach i walkach, między innymi na terenach powiatu ostrzeszowskiego i kępińskiego. Kilku z nich kontynuowało swoją służbę w Wojsku Polskim, walcząc w 1920 r. na froncie bolszewickim. Zachowane źródła i wspomnienia mieszkańców pozwoliły na ustalenie kilkunastu nazwisk powstańców wielkopolskich z Bogdaju i Młynika:

Hipolit Adamczak-Bogdaj

Wacław Adamczak- Młynik

Jan Cierpka –Bogdaj

Augustyn Dubiel- Bogdaj

Józef Franz –Bogdaj

Józef Hęciak- Młynik

Jan Kądziela- Bogdaj

Marcin Kądziela- Bogdaj

Stanisław Kądziela – Bogdaj

Józef Kiecol- Bogdaj

Augustyn Klimek- Bogdaj

Leon Kołeczko- Bogdaj

Franciszek Kołeczko- Bogdaj

Ludwik Koryciak- Bogdaj

Bolesław Królik – Młynik

Jan Krółik- Młynik

Balcer Kurka- Bogdaj

Franciszek Kurka- Bogdaj

Jan Kurka – Bogdaj

Józef Michalak- Bogdaj

Stanisław Mus – Bogdaj

Franciszek Matysek- Bogdaj

Stanisław Paula- Bogdaj

Ludwik Paula- Bogdaj

Józef Płókarz- Bogdaj

Franciszek Płókarz- Bogdaj

Stanisław Płókarz- Bogdaj

Stanisław Skrzypczak- Bogdaj

Franciszek Śródka- Bogdaj

Jan Tacik- Bogdaj

Sylwester Wrona – Młynik

Marcin Wawrzyniak – Bogdaj

Jan Żemełka- Bogdaj

Józef Żurow- Bogdaj

Damazy Maciejewski- Bogdaj