Każde dziecko, aby mogło się prawidłowo rozwijać, potrzebuje czegoś więcej niż tylko jedzenia i snu. Potrzeby fizjologiczne to podstawa, ale ich zaspokojenie nie wystarczy do tego, by dziecko czuło się zaopiekowane i mogło w pełni wykorzystać swój potencjał. Piramida potrzeb stworzona przez psychologa Abrahama Maslowa pomaga zrozumieć, jak ważne jest zaspokajanie wszystkich potrzeb – od tych najbardziej podstawowych, aż po te, które pozwalają osiągnąć sukcesy i rozwijać pasje.

Co kryje w sobie piramida potrzeb?

Piramida składa się z pięciu poziomów, a każdy z nich odgrywa kluczową rolę w rozwoju dziecka:

1. Potrzeby fizjologiczne – czyli to, co jest niezbędne do życia: jedzenie, picie, sen, odpoczynek. Jeśli dziecko jest głodne, niewyspane lub zmęczone, trudno mu się skupić, uczyć i bawić.
2. Bezpieczeństwo – stabilność i przewidywalność, które pozwalają dziecku czuć się spokojnie. Obejmuje to zarówno fizyczne bezpieczeństwo (dom, ochrona przed zagrożeniami), jak i emocjonalne – świadomość, że zawsze może liczyć na bliskich, że świat wokół niego jest uporządkowany i przyjazny.
3. Przynależność i miłość – akceptacja, przyjaźń, więzi rodzinne. Każde dziecko potrzebuje czuć, że jest kochane i ważne dla innych. To dzięki bliskim relacjom uczy się empatii, współpracy i radzenia sobie z emocjami.
4. Uznanie i szacunek – poczucie, że jest doceniane, że jego starania mają znaczenie. Chwalenie za wysiłek, zachęcanie do podejmowania wyzwań i budowanie wiary w siebie sprawia, że dziecko chętniej podejmuje nowe działania.
5. Samorealizacja – możliwość rozwijania talentów, zainteresowań, stawiania sobie celów i ich osiągania. Dziecko, które czuje się bezpieczne i doceniane, chętniej eksperymentuje, odkrywa świat i uczy się nowych rzeczy.

Bezpieczeństwo – kluczowy fundament zdrowego rozwoju

Nie ma wątpliwości, że najważniejsze są potrzeby fizjologiczne, bo bez jedzenia czy snu trudno funkcjonować. Jednak zaraz po nich niezwykle istotne jest poczucie bezpieczeństwa. Dziecko, które nie czuje się bezpiecznie – czy to w domu, w szkole, czy wśród rówieśników – będzie pełne obaw i napięcia. Może mieć trudności z koncentracją, nauką, a nawet nawiązywaniem relacji.

Bezpieczeństwo to nie tylko ochrona przed zagrożeniami, ale też przewidywalność i stabilność. Regularny plan dnia, ciepła atmosfera w domu i w szkole, możliwość rozmowy o trudnych emocjach – to wszystko sprawia, że dziecko może rozwijać się bez lęku.

Jak wspierać dziecko na wszystkich poziomach piramidy?

• Dbać o rutynę – stałe pory posiłków, snu i odpoczynku dają dziecku poczucie stabilności.
• Tworzyć bezpieczną przestrzeń – nie tylko w sensie fizycznym, ale też emocjonalnym. Dziecko powinno czuć, że może mówić o swoich uczuciach bez obawy przed oceną.
• Wzmacniać relacje – poświęcać mu czas, rozmawiać, budować bliskość.
• Doceniać i motywować – chwalić za starania, nie tylko za wyniki.
• Wspierać rozwój pasji – zachęcać do próbowania nowych rzeczy i odkrywania talentów.

Drogi rodzicu/ opiekunie! Pamiętaj, że troska o wszystkie potrzeby dziecka to inwestycja w jego przyszłość. Gdy czuje się bezpiecznie, kochane i doceniane, zyskuje siłę, by odważnie poznawać świat i stawać się najlepszą wersją siebie.

Katarzyna Walczak - psycholożka szkolna